AKARSULAR

     Kızılırmak’ın İç Anadolu Bölgesi’ndeki en büyük kolu olan Delice Irmak, Yeşilırmak’ın önemli kollarından olan Çekerek Suyu ile bunlara bağlı küçük dere ve özler, İl’in başlıca akarsu ağını oluşturmaktadır. Bu akarsuların tümü yağmur, kar erime ve kaynak sularıyla beslenmektedir. Rejimleri, İl’de görülen yarı kurak iklimden dolayı düzensizdir. Yaz mevsiminde suları iyice çekilmekte, hatta bazı küçük dereler kurumaktadır. İlkbaharda ise, kar erimesi ve ani sağanak yağmurlar ile kabarmaktadırlar. Akarsu yatakları çoğu yerde sulama amaçlı baraj ve göletlerin yapımına elverişlidir. Bunlar değerlendirildikçe bölgede sulu tarım yaygınlaşacaktır.

Başlıca Akarsuları ve Özellikleri:

ÇEKEREK SUYU
Yeşilırmak’ın önemli kollarından olan ırmak, Yozgat’ın kuzey kesiminin sularını boşaltır. Sivas ili sınırlarındaki Çamlıbel Dağlarından doğar, Deveci Dağları’nın güneyinden batıya doğru akarak, Yozgat ili sınırları içerisine girer. 256 km. uzunluğunda olan ırmağın, 110 km.si İlimiz dahilindedir. En önemli kolu, Akdağmadeni’nden gelen Göndelen Suyu’dur. Bu yöreden ayrıca Dikirsaray, Çakraz suları ile Sorgun yöresinden küçük çay ve dereleri alır. Aydıncık ilçe merkezine 10 km. uzaklıkta, Kazankaya Kasabası girişinde 10 km uzunluğundaki kanyon vadi içerisine girer. “Kazankaya Kanyonu” denilen bu vadi, rafting (akarsu krosu) sporu için idealdir. Akarsu daha sonra, İl topraklarını terk etmektedir.

Saniyede 63 m3 su taşıyan ırmak, Karadeniz iklimi havzasında yer aldığından suy bol, rejimi de nispeten düzenlidir. Bu yüzden arazi sulamasında büyük önem taşımaktadır. Irmak üzerinde Yozgat il sınırları içerisinde DSİ’nin planlanmasını yaptığı enerji, sulama ve taşkın koruma amaçlı Çekerek (Süreyyabey) Barajı inşa edilmektedir. bu barajda; 1180 x 106 m3 su depolanarak, Çekerek, Zile, Maşat - Reşadiye, Aydıncık (Mamure) ve Geldingen ovalarında toplam 42 864 ha arazi sulanacaktır.

Bu barajdan yaklaşık olarak, 100 X 106 Kwh enerji üretilecektir. İlimizde ise, Çekerek Ovası’nda 1500 ha, Aydıncık (Mamure) ovasında da 5080 ha olmak üzere, toplam 6 580 ha arazi sulu tarıma kavuşacaktır.

DELİCE IRMAĞI

Kızılırmak’ın büyük kollarından olan Delice Irmak, Akdağların batı eteklerinden Kaynak suyu olarak doğar, platonun doğu kenarındaki suları; merkez ilçe, Sorgun ve Doğankent sularını toplayan Sorgun deresini alarak, Şefaatli’ye ulaşır. Burada, Boğazlıyan ve çevresi sularıyla büyüyen Karacaali Özü ile birleşerek, Delice Irmak adını alır. Şefaatli ilçe merkezini geçtikten sonra 30 km uzunluğundaki Karanlıkdere Vadisi’ne girer. Karanlıkdere’de güzel doğa manzaralı içerisinde akan ırmak, Yerköy’ü geçtikten sonra bişek Özü’nü alır ve Sekili sınırlarında İl topraklarını terk eder.

Ortalama debisi (akım) 30.5 M3/Sn dir. İç Anadolu’nun kurak iklim kuşağında bulunduğu için yaz mevsiminde suları iyice çekilmektedir.

Delice Irmak’ın, İl topraklarından aldığı en önemli kolları Karacaali Özü, Eğriöz ve Bişek Özü’dür.

Karacaali Özü: 120 km uzunluğunda olup, kaynaklarını Akdağmadeni ve Boğazlıyan çevresinden almaktadır. Küçük kollarla beslenen akarsu, Şefaatli ilçesi yakınlarında Kanak suyu’na karışmaktadır.

Eğriöz: Toplam uzunluğu 65 km olan bu su, Yozgat Yaylası’ndan doğmaktadır. Platoyu derin vadilerle parçalayarak akan öz Sorgun’da Delibaş Çayı ile birleşmektedir. Esenli Kasabası yakınlarında Kanak Suyu’na karışan akarsu, Gelingüllü Barajı’nı besleyen kaynaklardandır.

Bişek Özü: Yozgat il merkezindeki Kabak Tepe’nin kuzeye bakan eteklerinden doğan akarsu, Topaç ve Musabeyli derelerini aldıktan sonra, Yerköy ilçesi yakınlarında Delice Irmakla birleşir.